تب کریمه کنگو چیست؟ روش‌های تشخیص و درمان

تب خونریزی دهنده کریمه کنگو ( CCHF ) چیست؟

تب خونریزی ‌دهنده کریمه کنگو که به اختصار CCHF نامیده می‌شود، یکی از بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوانات است و به دلیل نرخ بالای مرگ و میر در مناطق بومی به یکی از چالش های مهم در حوزه بهداشت و سلامت عمومی به حساب می آید.

این بیماری برای نخستین بار در سال ۱۹۴۴ در منطقه‌ی کریمه اوکراین توسط پژوهشگران شناسایی شد. به دلیل اثرات مخرب این ویروس بر بافت‌های عروقی و ایجاد خونریزی‌های داخلی، پژوهشگران همواره به دنبال شناسایی علائم بیماری و بررسی روش‌های انتقال، پیشگیری و کنترل آن هستند.

در این مقاله از مجله‌ی علمی فارمادو تلاش کردیم به زبانی ساده اما علمی، اطلاعات دقیقی درباره تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو، علائم آن، وضعیت این بیماری در ایران و راه‌های پیشگیری از آن را در اختیار شما قرار دهیم.

تب خونریزی دهنده کریمه کنگو در ایران

افراد مبتلا در ایران معمولاً در فصل‌های گرم سال، به ‌ویژه بهار و تابستان، شناسایی می‌شوند که معمولا در استان‌های جنوب‌شرقی، شرقی و مرکزی کشور شیوع بالاتری دارد که دلیل آن افزایش فعالیت کنه ‌ها و تماس بیشتر مردم با دام‌ها است.

بررسی‌های مراکز کنترل بیماری‌های واگیردار در کشور نشان می‌دهد که در این مناطق، هم گردش ویروس در جمعیت کنه‌ها و هم تماس انسان با دام و فرآورده‌های دامی آلوده وجود دارد. این عوامل به‌ویژه در فصول پرخطر، زمینه‌ساز ابتلای انسان به بیماری هستند.

علت اصلی بیماری تب کریمه کنگو

عامل بیماری تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو، ویروسی تک‌رشته‌ای از نوع RNA است که توانایی بالایی در تخریب بافت‌های عروقی و ایجاد اختلال در فرآیند انعقاد خون دارد و می‌تواند باعث خونریزی‌های گسترده شود.

کنه‌های سخت از جنسHyalomma به‌عنوان ناقل اصلی این بیماری شناخته می‌شوند و نقش کلیدی در چرخه حیات ویروس دارند.

این ویروس می‌تواند در چرخه زندگی کنه، از طریق انتقال عمودی (از تخم به لارو) و انتقال افقی در مراحل مختلف زندگی کنه (لارو، پوره، بالغ) باقی بماند و منتقل شود.

این کنه‌ها معمولاً در مناطق گرم و خشک مانند مراتع، علفزارها و محل نگهداری دام‌ها یافت می‌شوند و با تغذیه از خون حیوانات مختلف شامل گاو، گوسفند، بز، شتر، جوندگان و پرندگان، ویروس را به انسان منتقل می‌کنند.

راه‌های تشخیص بیماری کریمه کنگو چیست؟

اگر به دنبال راه‌های تشخیص تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو در انسان هستید، ابتدا باید اقداماتی ویژه انجام دهید که بر اساس علائم بالینی و آزمایش‌های تخصصی، بیماری به‌طور دقیق تشخیص داده شود.

از آن‌جایی که علائم اولیه بیماری غالباً شبیه آنفلوآنزا هستند، برای تشخیص قطعی از آزمایش خون استفاده می‌شود.

یکی از روش‌های اصلی تشخیص، آزمایش PCR است که وجود ماده ژنتیکی ویروس را در خون تشخیص می‌دهد. همچنین، آزمایش‌های سرولوژی برای شناسایی پادتن‌های مربوط به ویروس نیز انجام می‌شوند.

توصیه: تشخیص سریع و دقیق بیماری اهمیت زیادی دارد، زیرا با انجام درمان و اقدامات پیشگیرانه، می‌توانید از گسترش ویروس به دیگران جلوگیری کنید.

نشانه‌های بیماری تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو

• دوره نهفتگی

تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو معمولاً علائم خاص خود را دارد که در چند مرحله ظاهر می‌شوند. دوره نهفتگی یا کمون، پس از ورود ویروس به بدن رخ می‌دهد و می‌تواند بین ۱ تا ۱۳ روز (معمولاً ۳ تا ۷ روز) طول بکشد.

پس از پایان دوره کمون، بیماری به طور ناگهانی با علائمی مشابه آنفلوآنزا آغاز می‌شود که شامل تب بالا، سردرد شدید، درد عضلانی به‌ویژه در پشت و کمر، ضعف و خستگی مفرط، درد گلو و حساسیت به نور است.

• بروز علائم خونریزی

چند روز پس از شروع علائم اولیه، مرحله خونریزی ظاهر می‌شود. این مرحله شامل خونریزی زیرپوستی، خونریزی از لثه‌ها، بینی و دستگاه گوارش است و در موارد شدید، ممکن است خونریزی داخلی در اندام‌های حیاتی مانند کبد و کلیه نیز رخ دهد.

• مرحله نهایی بیماری

در مرحله پایانی؛ در صورت دریافت درمان و مراقبت مناسب، بیمار به تدریج بهبود می‌یابد و علائم خونریزی از بین می‌روند. با این حال، در موارد شدید و در صورت ضعف سیستم ایمنی، این بیماری می‌تواند باعث وخامت حال و حتی مرگ بیمار شود.

علائم تب کنگو بعد از چند روز ظاهر می شود ؟

همان‌طور که اشاره شد، علائم تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو معمولاً چند روز پس از ورود ویروس به بدن شما ظاهر می‌شوند و در بیشتر موارد، دوره نهفتگی بین ۳ تا ۷ روز طول می‌کشد.

این علائم می‌تواند شامل خونریزی‌های زیرپوستی، خونریزی از لثه‌ها، بینی و دستگاه گوارش باشد و در موارد شدیدتر، ممکن است خونریزی داخلی در اندام‌های حیاتی مانند کبد و کلیه رخ دهد.

راه های انتقال تب کریمه کنگو چیست؟

راه‌های انتقال تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو بسیار متنوع هستند و شناخت دقیق آن‌ها برای پیشگیری از ابتلا به تب کریمه کنگو اهمیت زیادی دارد.

• گزش کنه

شایع‌ترین راه انتقال این بیماری در مناطق روستایی و دامداری، گزش مستقیم توسط کنه‌های آلوده به ویروس است. افرادی که در تماس با طبیعت یا دام‌ها هستند، به ویژه دامداران، چوپانان و شکارچیان، در معرض این نوع انتقال قرار دارند.

فعالیت‌هایی مانند کار در مراتع، جمع‌آوری چوب یا حتی گردش در مناطق جنگلی می‌تواند احتمال گزش کنه را افزایش دهد، زیرا این انگل‌ها در محیط‌های طبیعی، گرم و مرطوب به مقدار زیاد یافت می‌شوند.

• تماس با حیوانات آلوده

راه دیگر انتقال بیماری، تماس مستقیم با خون، ترشحات و بافت‌های حیوانات آلوده است. حیوانات اهلی ممکن است ناقل ویروس باشند بدون اینکه نشانه‌های ظاهری بیماری در آن‌ها دیده شود.

بنابراین تماس مستقیم با خون، پوست، گوشت یا اندام‌های داخلی دام آلوده، به ویژه در زمان ذبح، می‌تواند باعث انتقال ویروس شود. این خطر در محیط‌هایی مانند کشتارگاه‌ها، بازارهای دام و مراسم مذهبی نظیر عید قربان افزایش می‌یابد.

• خطر ابتلا از طریق گوشت آلوده

یکی دیگر از مسیرهای انتقال ویروس، که کمتر شایع است، مصرف گوشت آلوده است. اگر گوشت آلوده به ویروس به صورت خام یا نیم‌پز مصرف شود، ویروس ممکن است از طریق دستگاه گوارش وارد بدن شود و باعث بیماری شود.

به همین دلیل، اطمینان از پخت کامل گوشت و رعایت استانداردهای بهداشتی در نگهداری و طبخ غذاهای گوشتی از اهمیت بالایی برخوردار است.

روش‌های محافظت در مناطق آلوده در برابر تب کریمه کنگو

به طور کلی، تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو یک بیماری ویروسی با قابلیت سرایت بالا است که شناخت آن و پیشگیری از تب کریمه کنگو نیازمند آگاهی کامل و رعایت اصول بهداشتی فردی و محیطی می‌باشد.

شما می‌توانید با استفاده از لباس‌های محافظ در مناطق آلوده، به کارگیری مواد ضد کنه، جلوگیری از تماس مستقیم با دام‌های آلوده و رعایت پخت کامل گوشت و محصولات حیوانی، از پیشگیری از تب کریمه کنگو بهره‌مند شوید و خطر ابتلا به این بیماری را به طور قابل توجهی کاهش دهید.

چگونه می‌توان ویروس تب کریمه کنگو را از بین برد؟

ویروس تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو معمولاً در محیط نسبتاً مقاوم و پایدار است، اما با رعایت اصول بهداشتی و انجام اقدامات مناسب می‌توان آن را غیرفعال کرد.

• حرارت کامل گوشت

یکی از روش‌های کارآمد برای از بین بردن ویروس، قرار دادن گوشت در دمای بالاتر از ۶۰ درجه سانتی‌گراد است، زیرا این ویروس به حرارت بسیار حساس است. بنابراین، پخت کامل گوشت به ویژه در مناطق پرخطر، یکی از مؤثرترین راه‌های مقابله با ویروس به شمار می‌رود.

• استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها

ویروس تب کریمه کنگو به مواد ضدعفونی‌کننده و الکل ۷۰٪ بسیار حساس است. بنابراین می‌توانید با استفاده از محلول‌های مخصوص ضدعفونی‌کننده، سطوح، ابزار، لباس و محیط‌های آلوده را پاکسازی کرده و از انتشار ویروس جلوگیری کنید.

• رعایت بهداشت فردی و شست‌وشوی دست‌ها

یکی دیگر از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای کاهش خطر انتقال ویروس، رعایت بهداشت فردی و به ویژه شست‌وشوی دقیق دست‌ها با آب و صابون پس از تماس با دام است.

در نهایت، ترکیب اقداماتی مانند حرارت مناسب، نگهداری سرد، ضدعفونی و رعایت بهداشت فردی می‌تواند به‌طور قابل توجهی خطر ابتلا به تب کریمه کنگو را کاهش دهد و ایمنی افراد در تماس با دام یا محیط‌های پرخطر را تضمین کند.

راه درمان تب خونریزی دهنده کریمه کنگو چیست؟

درمان فرد مبتلا به تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو معمولاً حمایتی است؛ یعنی تمرکز اصلی پزشک بر کنترل تب، درد و خونریزی شما است و اقدامات لازم برای حفظ تعادل مایعات و الکترولیت‌ها انجام می‌شود.

رعایت ایزوله‌سازی بیمار نیز بسیار مهم است تا از انتقال ویروس به دیگران جلوگیری شود. یکی از مهم‌ترین راه‌های درمان تب کریمه کنگو برای شما، داشتن تغذیه صحیح و سالم است. تغذیه مناسب می‌تواند سیستم ایمنی شما را تقویت کند و بدن‌تان را در مقابله با ویروس توانمند سازد.

راه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو

همانطور که بالاتر گفتیم، اگر به دنبال راه‌های پیشگیری از انتقال ویروس هستید، بهتر است بدانید اصلی‌ترین روش پیشگیری از این ویروس، کنترل جمعیت کنه‌ها از طریق سم‌پاشی منظم در محیط‌هایی مانند دامداری‌ها و مراتع و همچنین نظارت دامپزشکی پیش از جابجایی یا کشتار دام است.

همچنین، استفاده از تجهیزات حفاظتی فردی از دیگر اقدامات مهم در پیشگیری از ابتلا به ویروس برای افرادی است که با دام در تماس هستند.

رعایت اصول بهداشتی در فرآیند ذبح دام و نگهداری گوشت پس از ذبح نیز حیاتی است؛ توصیه می‌شود گوشت حداقل به مدت ۲۴ ساعت در دمای یخچال نگهداری شود و از مصرف گوشت خام یا نیم‌پز پرهیز کنید.

در نهایت، آموزش جوامع پرخطر و اطلاع‌رسانی گسترده و هدفمند، به‌ویژه در فصل‌های گرم سال، می‌تواند به شکل مؤثری مانع از گسترش این بیماری خطرناک در کشور شود.

نتیجه گیری

در نهایت، تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو یک بیماری ویروسی خطرناک است که از طریق عوامل محیطی، دامی و انسانی منتقل می‌شود و آگاهی عمومی، ابتدایی‌ترین گام در مسیر پیشگیری و کنترل این ویروس به شمار می‌رود.

داشتن تغذیه سالم و تقویت سیستم ایمنی بدن از مهم‌ترین راه‌های مقابله با این ویروس است. مصرف مکمل‌های غذایی مناسب و رعایت سبک زندگی سالم باعث می‌شود بدن شما در مواجهه با بیماری‌های ویروسی مانند کریمه کنگو عملکرد بهتری داشته باشد.

همچنین اطلاع‌رسانی و آموزش جامعه درباره راه‌های انتقال ویروس، علائم بیماری و روش‌های پیشگیری نقش اساسی در کنترل شیوع آن ایفا می‌کند. آگاهی و اقدامات پیشگیرانه فردی و اجتماعی ترکیبی مؤثر برای کاهش خطر ابتلا به تب کریمه کنگو ایجاد می‌کنند.

همچنین رعایت بهداشت فردی، از جمله شست‌وشوی دقیق دست‌ها پس از تماس با دام یا ترشحات آن، استفاده از دستکش و لباس‌های محافظ و اجتناب از تماس مستقیم با خون، از دیگر اقدامات کلیدی پیشگیری است.

کنترل جمعیت کنه‌ها و رعایت نکات ایمنی در محیط‌های دامداری و مراکز درمانی نیز به کاهش شیوع بیماری کمک می‌کند.

داروخانه فارمادو، با همراهی تیم علمی خود در مجله علمی، محتوای سلامت معتبر را در اختیار شما قرار می‌دهد و با ارائه مکمل‌های ایمن و مشاوره تخصصی در زمینه تغذیه و داروسازی، امکان حفظ سلامت و تقویت سیستم ایمنی را برای شما و جامعه فراهم می‌کند.

امیدواریم مقاله «تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو» برای شما مفید بوده باشد. هدف ما در داروخانه آنلاین فارمادو این است که اطلاعات علمی دقیق و پاسخ‌های قابل اعتماد درباره سلامت در اختیارتان قرار دهیم.

سوالات متداول

علائم تب کریمه کنگو در انسان چیست؟

این علایم در انسان شامل خونریزی زیرپوستی خونریزی از لثه‌ها، بینی و دستگاه گوارش و در موارد شدیدتر، خونریزی داخلی در اندام‌های حیاتی مانند کبد و کلیه است.

علائم تب کنگو بعد از چند روز مشخص می شود ؟

در بیشتر موارد بین ۳ تا ۷ روز طول دوره نهفتگی طول می کشد.

روش تشخیص تب کریمه کنگو چگونه است ؟

یکی از متداول ترین روش های تشخیص، ، آزمایش PCR است که وجود ماده ژنتیکی ویروس را در خون بیمار تشخیص می‌دهد.

ویروس تب کریمه کنگو چگونه از بین می رود ؟

با ترکیب اقداماتی مثل حرارت، نگهداری سرد، ضدعفونی و بهداشت فردی می‌توانید به ‌طور قابل توجهی خطر ابتلا به تب کریمه کنگو را کاهش دهید.

منابع: ویکی پدیا , paziresh24 , cdc.go