چگونه شپش سر را ریشه کن کنیم؟

شپش سر مشکل شایعی است که باعث ایجاد خارش شدید، اضطراب و حتی شرمندگی می‌شود. بسیاری از افراد دنبال راهی هستند که بتوانند درخانه مشکل خود را حل کنند، اما قابل ذکراست که بسیاری از روش‌ از بین بردن شپش سر خانگی تایید نشده‌اند و به موها و پوست کف سرآسیب می‌زنند.

با این حال در بین مردم روش‌های خانگی بسیار محبوب است، توصیه می‌شود که از راه‌های درمان خانگی خوداری کنید، و حتما در بروز آلودگی به دکتر پوست و مو مراجعه کنید.در این مقاله می‌خواهیم روش‌ از بین بردن شپش سر را باهم بررسی کنیم.

شپش سر چیست؟

شپش حشره‌ای بسیار کوچک و انگلی است، که روی پوست سر زندگی کرده و از خون تغذیه می‌کند. اندازه آن‌ها به اندازه یک دانه کنجد هستند و معمولا به رنگ سفید مایل به خاکستری یا زرد کم‌رنگ دیده می‌شوند.

جالب است بدانید شپش‌ها نه پرواز می‌کنند و نه می‌پرند، در واقع آن‌ها می‌خزند و در صورت نزدیک شدن افراد به یکدیگر می‌توانند منتقل شوند.

مراحل بزرگ شدن شپش

واجب است برای اینکه بتوانید به درستی با شپش‌ها مقابله کنید با روند زندگی آن‌ها آشنایی داشته باشید:

تخم: شپش ماده تخم‌های خود را نزدیک به پوست سر در ریشه موها می‌زارند. این تخم‌ها معمولا به رنگ سفید یا زرد هستند که چسبندگی بسیار بالایی دارند و به راحتی از داخل موهای شما نمی‌افتند و جدا نمی‌شوند.

پوره: پوره‌ها شپش‌های نابالغ و به اصطلاح شپش‌های کودک هستند که طی 7 تا 10 روز از تخم خود خارج شده‌اند. و برای رسیدن به بلوغ به صورت مدام از خون شما تغذیه می‌کنند.

شپش بالغ: شپش‌های بالغ قادربه گذاشتن روزی 8 عدد تخم هستند، و طول عمر شپش‌ها معمولا 30 روز می‌باشد. و در این مدت می‌توانند تعداد جمعیت خودرا افزایش دهند.

طول عمر شپش سر چقدر است؟

شپش سر در حالت طبیعی حدود ۳۰ روز روی پوست سر انسان زنده می‌ماند. این حشره کوچک پس از بیرون آمدن از تخم، سه مرحله رشد را طی می‌کند تا به بلوغ برسد و شروع به تخم‌گذاری کند. یک شپش بالغ می‌تواند روزانه چندین تخم بگذارد و اگر درمان انجام نشود، چرخه‌ی زندگی آن به‌صورت مداوم ادامه می‌یابد.

اگر شپش از روی سر جدا شود، معمولاً بیش از ۱ تا ۲ روز زنده نمی‌ماند، زیرا برای زنده ماندن به خون انسان نیاز دارد.

شپش سر بیشتر بین چه افرادی شایع است؟

1. شپش در سر کودکان 3 تا 11 ساله شایع است.

2. این آفات در کودکان سفید پوست شیوع بیشتری دارند.

3. شپش در سر دختران بیشتر از پسران است.

4. شپش در سر تمامی انواع مو از جمله رنگ شده، مجعد، صاف یا طبیعی دیده می‌شوند و زندگی می‌کنند.

بیشتر بخوانید:

۵ سرم خانگی مؤثر برای رشد مجدد مو 

افزایش رشد مو با قهوه

راه‌های انتقال شپش

شپش‌ها از طریق تماس مسستقیم یا غیر مستقیم منتقل می‌شوند. برخلاف تصور رایج اکثر افراد شپش نشانه کثیفی یا عدم بهداشت فردی نیست، بلکه این انگل‌ها درهرمحیطی و برای هر کسی ممکن است ایجاد شود اگر چه خطر جانی برای ما ندارد.

اما باید هرچه سریع‌تر درمان و شناسایی شود تا از شیوع عوارض بیشتر مانند خارش یا عفونت شدید جلوگیری شود. 

شپش چگونه انتقال پیدا می‌کند؟

1. تماس سر به سر: یعنی مو با موی فرد مبتلا برخود کند و در تماس باشد. به ویژه در کودکان، در محیط‌های شلوغ مانند مدرسه، پارک

2. استفاده مشترک وسایل: استفاده مشترک وسایل مانند شانه، کلاه، هدفون، روسری، روبالشی استفاده از این موارد می‌تواند شپش را از سر مبتلا به سر شما منقل کند.

3.این گزینه احتمال کمی دارد، اما ممکن است از طریق مبلمان یا لباس‌های آلوده نیز منتقل شود.

علائم شایع شپش برای تشخیص زودهنگام

• خارش مداوم، به ویژه در نواحی پشت گوش و پشت گردن
• جوش قرمز یا زخم‌های کوچک روی سر که در اثر خاراندن ایجاد می‌شود.
• احساس حرکت حشره روی سر

دقت کنید که تخم شپش به شکل نقاط سفید و یا زرد دیده می‌شوند که به ساقه‌ی مو چسبیده‌اند وبه راحتی جدا نمی‌شوند.

نحوه تشخیص شپش در سر

1. شخص مبتلا را زیر نور مناسب و با روشنایی خوب بنشانید.

2. و با استفاده از شانه‌ی مخصوص دندانه داردنبال شپش یا تخم‌های آن بگردید.( توجه کنید که بعد از بررسی از شانه مبتلا استفاده نشود)

3. در ساقه مو نزدیک به کف سر دنبال این ریز حشره‌ها بگردید.

4. شپش‌ها معمولا نواحی گرم پوست هستند بنابراین پشت گوش‌ها و نواحی گردن را با دقت بیشتری بررسی کنید.

نکته: خیس کردن سر پیش از شانه‌ زدن مو به بهتر دیده شدن تخم‌ها و خود شپش بالغ کمک می‌کند.

درمان شپش سر

برای درمان شپش سر دو راهکار اصلی وجود دارد: مراجعه به پزشک و استفاده از روش‌های خانگی. در روش پزشکی، معمولاً شامپوها و لوسیون‌های ضد شپش تجویز می‌شود که با فرمول تخصصی خود، شپش و تخم‌های آن را از بین می‌برند.

در مقابل، درمان‌های خانگی مانند استفاده از سرکه، آبلیمو، روغن نارگیل یا ماست نیز در برخی موارد به‌عنوان راهکار کمکی به‌کار می‌روند. انتخاب روش درمان بسته به شدت آلودگی و شرایط فرد انجام می‌شود. در ادامه رو‌ش‌های خانگی درمان شپش سر را آورده‌ایم:

درمان خانگی شپش سر

1. درمان خانگی شپش سر با سرکه:

سرکه به‌دلیل خاصیت اسیدی، در جدا کردن تخم شپش یا همان رشک از مو مؤثر است. برای نتیجه بهتر، می‌توان سرکه را با روغن مثل روغن زیتون یا نارگیل ترکیب کرد.

این ترکیب را روی موها بمالید و حدود یک ساعت بگذارید بماند، سپس با آب گرم و شامپوی ملایم شست‌وشو دهید.

2. درمان خانگی شپش با اسپند:

باور بر این است که اسپند یکی از مهم‌ترین خواص درمان شپش است. برای درمان خانگی شپش با رشک، ابتدا یک قاشق اسپند را آسیاب کنید و با مقداری آب داغ بگذارید تا دم بکشد. دقت کنید که اگر موهای بلندی دارید مقداراسپند را بیشتر بریزید.

بعد از اینکه دم کشید محلول را روی موها مالیده و یک کلاه روی سرخود قرار دهید و حدود 45 دقیقه بگذارید روی مو بماند و بعد موی خود را بشویید.

3. درمان شپش سر با آبلیمو

آبلیمو به‌دلیل خاصیت اسیدی و ضدعفونی‌کننده، می‌تواند در کاهش فعالیت شپش‌ها و کمک به جدا شدن تخم آن‌ها از مو مؤثر باشد. برای این روش، بهتر است از آبلیموی تازه استفاده شود تا اثربخشی بیشتری داشته باشد.

مقداری آبلیمو را به‌طور یکنواخت روی پوست سر و موها بمالید. سپس سر را با یک کلاه پلاستیکی یا پارچه‌ای بپوشانید و اجازه دهید حدود ۲ ساعت بماند. در پایان، موها را با آب گرم و شامپوی ملایم بشویید.

گاهی برای افزایش اثربخشی، مقدار کمی نمک نیز به آبلیمو افزوده می‌شود، زیرا این ترکیب خاصیت ضدعفونی‌کننده قوی‌تری ایجاد می‌کند. این روش نیز بهتر است به‌عنوان درمان کمکی در کنار سایر روش‌های اصلی استفاده شود.

4. درمان شپش سر با ماست

استفاده از ماست برای درمان شپش، یک روش خانگی و غیررسمی است که پایه علمی قوی ندارد، اما برخی افراد آن را به‌عنوان درمان کمکی به کار می‌برند. اسید لاکتیک موجود در ماست ممکن است به خفه شدن شپش‌ها کمک کرده و جدا شدن آن‌ها از مو و پوست سر را آسان‌تر کند.

برای استفاده، مقداری ماست ساده را روی پوست سر و موها بمالید، حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه صبر کرده و سپس موها را با آب گرم و شامپو بشویید. این روش می‌تواند با شانه‌کشی دقیق موها همراه شود تا اثر بهتری داشته باشد.

5. درمان شپش سر با رنگ مو

گفته می‌شود که رنگ مو یک درمان قطعی و جوابگو برای از بین بردن شپش است. زیرا رنگ مو با داشتن مواد شیمیایی باعث خفگی آنها شده و باعث می‌شود تخم آن‌ها، و همچنین خودشان نابود شوند.

روش‌های درمان شپش سر که معمولا موثر نیستند!

مایونز یا وازلین: این مواد چون چرب است. می‌تواند موقت شپش‌هارا بی حرکت کند. اما اغلب چون چسبناک بوده توصیه نمی‌شود.

حرارت سشوار: افرادی تصور می‌کنند که گرما باعث از بین رفتن شپش‌ها می‌شود، اما درواقع شپش‌ها در دمای بالا بسیار مقاوم هستند، و این روش یکی از روش‌ از بین بردن شپش سر نیست و تضمینی نمی‌باشد.

نفت و بنزین: توجه داشته باشید که به هیچ عنوان نباید از مواد حاوی اشتعال برای از بین بردن شپش سر مانند نفت، بنزین برای کشتن شپش‌ها استفاده کنید.

بیشتر بخوانید:

برای ریزش مو چی بخوریم؟

تاثیر آلودگی هوا روی موی سر

کدام شامپوها برای ریزش مو مناسب هستند؟

مراحل شستشوی وسایل بعد از از بین بردن شپش سر

تمام ملحفه‌ها، و حوله‌هایی که فرد مبتلا با آن تماس داشته‌ است را در دمای 55 درجه یا 130 درجه بشویید.

لبا‌س‌ها و پارچه‌ها را در آب داغ با دمای بالا به مدت حداقل 30 دقیقه قرار دهید.

شانه‌ها و برس‌هایی که مبتلا با آن در تماس بوده را به مدت 5 تا 10 دقیقه بخیسانید.

فرش‌ها، مبل‌ها، صندلی‌های خودرو و دیگر سطوح را به خوبی با جارو برقی تمیز کنید، به ویژه قسمت‌هایی که فرد آلوده آنجا نشسته یا خوابیده است.

وسایل که قابل شستشو نیستند را در یک کیسه قرار دهید و در یک جای دیگه بگذارید در این مدت شپش‌ها بدون دسترسی به خون از بین می‌روند.

نکته: توجه کنید احتیاجی به ضدعفونی، مواد شیمیایی یا همچنین سمپاشی نیست، شما می‌توانید با رعایت همین نکات ساده، محیط را ایمن و عاری از شپش نگه دارید.

پیشگیری از ابتلا به شپش

پیشگیری ساده: به کودکان خود آموزش دهید وسایل شخصی خودشان مانند کلاه، شال، شانه، هدفون خود را در اختیار کسی قرار ندهند.

اگر فرزند شما دارای موهای بلندی است توصیه می‌شود در طول روز مخصوصا در مکان‌های عمومی موهای آن‌ها را جمع کنید.

در شیوع شپش در مدرسه یا اطرافیان، به صورت دقیق و دائم موهای فرزندتان را کنترل کنید.

پیشگیری‌های اجتماعی ابتلا به شپش

اگر متوجه وجود شپش شدید، حتما موضوع را با مدرسه یا مراقب کودک در میان بگذارید.

پس از درمان، دستورالعمل‌های مدرسه را برای بازگشت فرزند خود به مدرسه دنبال کنید.

به کودکان خود بگویید و آن‌ها را آموزش دهید که شپش نشانه کثیفی نیست، تا از احساس خجالت یا طرد شدن جلوگیری کرده باشید.

سخن پایانی

شپش با اینکه عارضه آزاردهنده و اجتماعی است اما با آگاهی، تشخیص به موقع اقدامات لازم برای درمان قابل کنترل است. مهم‌ترین نکته که باید بدانید این است که برای پیشگیری شپش سر، از استفاده لوازم شخصی دیگران پرهیز کنید.

همچنین در صورت مشاهده علائم شپش بجای تلف کردن وقت، استفاده از روش‌های از بین بردن خانگی شپش سر که غیر اصولی هستند، سریعا به پزشک مراجعه کنید تا درمان به صورت اصولی و در کم‌ترین زمان اتفاق بیفتد. در غیر این صورت ممکن است به پوست سر و موهای خود آسیب بزنید.

سوالات متداول

1. آیا آب داغ شپش را از بین می‌برد؟

شما می‌توانید ملحفه‌ها و لباس‌ها را در دمای آب حداقل 130 درجه بشویید اما از شستن موها با آب خیلی داغ خودداری کنید.

2. ایا الکل شپش را از بین می‌برد؟

بله، الکل می‌تواند شپش بالغ و تخم‌های آن را از بین ببرد، اما این روش برای درمان شپش سر توصیه نمی‌شود.

3. طول درمان شپش سر چه مدت است؟

معمولا طی 7 تا 10 روز با دارو‌های بدون نسخه آغازمی‌شود.

4. آیا شپش سر باعث سردرد می‌شود؟

شپش به طور مستقیم سردرد ایجاد نمی‌کند، اما خارش مداوم و بی‌خوابی باعث خستگی و سردرد شود.

5 آیا شپش سر می‌پرد؟

خیر شپش سر نمی‌پرد، بلکه فقط با خزیدن از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.