لوتئین چیست و چه خواصی دارد؟

لوتئین نوعی رنگدانه آلی از خانواده کاروتنوئیدها است که به عنوان یک آنتی‌اکسیدان طبیعی در چشم، پوست، بافت مغز و پلاسمای خون انسان یافت می‌شود و برای سلامت این بافت‌ها ضروری است.

این ماده همچنین رنگ زرد یا قرمز میوه‌ها و سبزیجات را ایجاد می‌کند و نقش مهمی در محافظت از پوست در برابر اشعه UV، حمایت از سلامت قلب و کاهش ریسک برخی سرطان‌ها دارد. در این مقاله با خواص لوتئین برای سلامتی، منابع آن، عوارض احتمالی و توصیه‌های مصرف آشنا خواهید شد.

لوتئین چیست؟

لوتئین به عنوان یک آنتی‌اکسیدان جهت جلوگیری از آسیب‌های سلولی ناشی از رادیکال‌های آزاد شناخته می‌شود و در سلامت چشم و پوست بسیار موثر است.

این عنصر در مواد غذایی مانند: سبزیجات برگ دار و تیره مانند کلم برگ‌های سبز تیره همچنین در زرده تخم مرغ و ذرت پیدا می‌شود.

لوتئین خاصیت‌های زیادی دارد که روی سلامتی و بهبود روند درمان بیماری‌هایی مثل سرطان و تنگی عروق تاثیر می‌گذارد.

فواید لوتئین برای سلامتی

لوتئین نقش مهمی در حمایت از سلامت بینایی دارد و از بروز بسیاری از بیماری‌های چشمی پیشگیری می‌کند. این کاروتنوئید بیشترین تراکم خود را در ناحیه ماکولا دارد، جایی که پردازش دقیق‌ترین و متمرکزترین بخش دید انجام می‌شود.

لوتئین به‌عنوان یک فیلتر طبیعی نور آبی عمل می‌کند و با جذب پرتوهای پرانرژی، از آسیب نوری به سلول‌های فتورسپتور جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، با مهار رادیکال‌های آزاد و کاهش التهاب اکسیداتیو، از ساختارهای حساس شبکیه محافظت می‌نماید.

تقویت سلامت مغز و عملکرد شناختی

لوتئین یکی از کاروتنوئید‌هایی است که توان عبور از سد خونی مغز را دارد و در غلظت‌های بالا در نواحی خاص از مغز، به خصوص قشر خاکستری و بخش‌های مرتبط با حافظه، یادگیری و تصمیم گیری تجمع می‌یابد.

محافظت از پوست در برابر پیری و اشعه UV

لوتئین به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی، نقش مهمی در دفاع از پوست در برابر پرتوهای مضر خورشید ایفا می‌کند. این کاروتنوئید با جذب اشعه‌های ماوراء بنفش و کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از تابش نور، از تخریب الیاف کلاژن، کاهش خاصیت ارتجاعی و شکل‌گیری چین و چروک‌های زودرس جلوگیری می‌کند.

مصرف مکمل‌های لوتئین می‌تواند به افزایش رطوبت پوست، بهبود بافت آن و کاهش شدت اریتم ناشی از UV، قرمزی و التهاب پس از آفتاب کمک نماید. البته دقت کنید که حتما از کرم ضد آفتاب با SPF مناسب هم استفاده کنید.

پیشنهاد می‌کنیم برای انتخاب یک ضد آ،تاب مناسب با SPF مطابق پوستتان مقاله روش انتخاب درجه SPF ضد آفتاب بر اساس نوع پوست را مطالعه کنید.

بیشتر بخوانید: بهترین روغن‌های کلاژن‌ساز پوست برای جوان‌سازی

کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های عروقی و قلبی

لوتئین با کاهش عملکرد ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی خود، می‌تواند نقش مهمی در حفاظت از سیستم قلبی عروقی ایفا کند. این کاروتنوئید از اکسیداسیون ایپوپروتئین جلوگیری کرده و به ترتیب از آغاز فرایند آترواسکلروز مناعت عمل می‌آورد.

نقش لوتئین در پیشگیری از سرطان‌ها

شواهد ایپدمیولوژیک حاکی از آن است که مصرف منظم لوتئین از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌ها، ممکن است با کاهش خطر ابتلا به برخی از سرطان‌ها از جمله سرطان روده بزرگ همراه باشند.

مکانیسم‌های زیر بنایی‌ای اثر محافظتی به توانایی لوتئین در مهار رادیکال‌های آزاد، کاهش التهاب مزمن تعدیل فعالیت ژن‌های مرتبط با رشد سلولی و پیشگیری از تکثیر سلول‌های سرطانی نسبت داده شده است.

بهترین منابع لوتئین چیست؟

شما می‌توانید با مصرف مواد غذایی از خواص لوتئین برای سلامتی و دریافت لوتئین کافی بهره مند شوید. که شامل زیر است:

• سبزیجات تیره رنگ و برگدار مانند کلم پیچ
• کلم بروکلی
• نخود فرنگی
• جعفری
•  زرده‌ی تخم مرغ
• انواع پرتقال
•  خربزه قندک
• کیوی
• فلفل قرمز
• انگور قرمز
• ذرت
• گندم

به طور کلی اگه به دنبال این هستید که به طور طبیعی لوتئین بیشتری وارد رژیم غذایی خود کنید و از خواص لوتئین برای سلامتی بهره‌مند شوید، توصیه می‌شود هر روز وعده میوه و سبزیجات توصیه شده را مصرف کنید.

چه افراد به لوتئین نیاز دارند؟

با توجه به توضیحات فوق، افرادی که سیگاری هستند، بیماران سرطانی، کسانی که اعتیاد به الکل دارند، افراد مبتلا به بیماری‌های چشمی مرتبط با افزایش سن مانند آب‌مروارید یا خشکی چشم، و همچنین کسانی که به سلامت پوست خود اهمیت می‌دهند، به‌ویژه افرادی که بیشتر در معرض آسیب‌های اکسیداتیو و رادیکال‌های آزاد ناشی از آلودگی هوا، تغذیه نامناسب، استرس و اشعه خورشید قرار دارند، می‌توانند از لوتئین به‌عنوان یک مکمل ضروری و مؤثر در رژیم غذایی روزانه خود بهره ببرند.

نکات مصرف لوتئین

لوتئین معمولا وقتی با یک وعده غذایی چرب مصرف شود، بهتر جذب بدن می‌شوند. بنابراین به خوردن آووکادو، پنیر، ماهی سالمون و آجیل، در زمان مصرف لوتئین فکر کنید.

نکته: البته توصیه می‌شود که قبل از افزدون هر مکملی به لوتین به رژیم غذایی خود با یک پزشک مشورت کنید. زیرا ممکن است ارزش بررسی مولتی ویتامین خود نیز داشته باشد.

و همچنین توجه داشته باشید مصرف بیشتر لوتئین به منظور فایده بردن بیشتر بدن نیست بنابراین در مصرف مکمل به هیچ عنوان جهت دریافت ویتامین بیشتر زیاده روی نکنید.

عوارض جانبی مصرف لوتئین

لوتئین یک ترکیب طبیعی و تقریباً بی‌خطر است و مصرف آن حتی در دوزهای نسبتاً بالا، مانند 40 میلی‌گرم در روز برای بزرگسالان سالم، به‌طور کلی بدون عارضه جانبی جدی گزارش شده است. این کاروتنوئید به دلیل محلول بودن در چربی و توانایی بدن در تنظیم جذب و دفع، به ندرت باعث تجمع سمی می‌شود.

با این حال، در صورت مصرف بیش از حد و دوزهای بالا، برخی عوارض خفیف و برگشت‌پذیر ممکن است ظاهر شوند که شامل موارد زیر است:

کارتنودرما (زردی پوست): تغییر رنگ زرد یا نارنجی پوست، به‌ویژه در کف دست و پا، ناشی از تجمع کاروتنوئیدها در بافت‌های زیرجلدی. این وضعیت بی‌خطر است و با کاهش یا قطع مصرف، به تدریج برطرف می‌شود.

ناراحتی‌های گوارشی خفیف: شامل تهوع، نفخ یا احساس سنگینی معده، به‌خصوص در افرادی که مکمل لوتئین را با معده خالی مصرف می‌کنند یا حساسیت گوارشی دارند.

احتیاط مصرف لوتئین

1. زنان باردار و مادران شیرده: مصرف لوتئین در دوران بارداری و شیردهی بی‌خطر تلقی می‌گردد، اما استفاده از مکمل‌های با دوز بالا باید با نظر پزشک مربوطه انجام شود.

2. کودکان و نوجوانان: لوتئین برای رششد و بینایی در کودکان ضروری است، اما دوز مصرفی باید براساس سن و وضعیت سلامت عمومی توسط پزشک تعیین گردد.

3. بیماران دارای اختلال در جذب چربی: افرادی که دچار بیماری‌هایی مانند فیبروز کیستیک، بیماری التهابی روده یا سندروم روده کوتاه هستند، ممکن است در جذب لوتئین دچار مشکل باشند.

4. افراد با بیماری‌های خاص یا مصرف دارو: هرچند لوتئین با سایر دارو‌ها اختلال ندارد، اما در بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های کبدی و یا کلیوی بهتر است مصرف مکمل تحت نظر پزشک صورت گیرد.

سخن پایانی

در مقاله امروز داروخانه فارمادو آموختیم که لوتئین یکی از کاروتنوئیدهای حیاتی است که به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی و حضور فعال در بافت‌های مهمی مانند شبکیه چشم، مغز، پوست و قلب، نقش قابل توجهی در عملکرد این بافت‌ها دارد.

شواهد نشان می‌دهند که مصرف لوتئین، چه از طریق رژیم غذایی متنوع و چه به صورت مکمل در صورت نیاز، می‌تواند به حفظ سلامت بینایی و کاهش اثرات استرس اکسیداتیو کمک کند.

اگرچه مصرف لوتئین در دوزهای مناسب بی‌خطر است، رعایت تعادل در مصرف بلندمدت و در نظر گرفتن وقفه‌های مناسب، همواره توصیه می‌شود.

سوالات متداول

آیا لوتئین همان ویتامین A است؟

خیر، لوتئین از خانواده کاروتنوئیدها است و از نظر ساختار شیمیای به بتاکارتن شباهت دارد، اما بر خلاف آن، در بدن به ویتامین A تبدیل نمی‌شود.

بهترین زمان مصرف لوتئین چه زمانی است؟

بهترین زمان آن همراه یا بلافاصه بعد از وعده غذایی حاوی چربی‌های سالم است.

آیا لوتئین برای افراد مسن مناسب است؟

خیر، لوتئین در تمام مراحل زندگی، از رشد مغزی در نوزادان تا حفظ عملکرد شناختی و بینایی در بزرگسالی، نقش دارد. با این حال، بیشترین کاربرد بالینی آن در پیشگیری از بیماری‌های چشمی مرتبط با افزایش سن دیده شده است.

آیا می‌توان لوتئین را به طور طبیعی دریافت کرد؟

اگر رژیم غذایی سرشار از سبزیجات برگ سبز تیره مانند اسفناج، کلم‌پیچ و منابعی مثل زرده تخم مرغ ممکن است روزانه به دریافت و تامین این ویتامین شود.

عوارض قرص لوتئین چیست؟

مصرف لوتئین در دوزهای معمولی ایمن است و عوارض جدی ندارد، اما مصرف بیش از حد ممکن است باعث تغییر رنگ پوست یا ناراحتی خفیف معده شود.

قرص لوتئین برای چیست؟

قرص لوتئین به حفظ سلامت چشم، پوست، مغز و قلب کمک کرده و خواص آنتی‌اکسیدانی دارد.

لوتئین یوروویتال چیست؟

لوتئین یوروویتال یک مکمل با ترکیبات استاندارد و مورد تایید برای تقویت بینایی و محافظت از بافت‌های بدن است.

لوتئین برای چشم چه فایده‌ای دارد؟

لوتئین با تمرکز در ماکولا چشم، نور آبی مضر را فیلتر کرده و از آسیب سلول‌های بینایی و پیرچشمی پیشگیری می‌کند.

مرجع: wikipedia